Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ylva Johansson κατά τη συζήτηση τη Δευτέρα στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου (ΕΚ) του σχεδίου νομοθετικής πρωτοβουλίας για την κατάργηση των προγραμμάτων “χρυσών διαβατηρίων” έδωσε τη διαβεβαίωση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναθεωρήσει το πως πρέπει τα κράτη μέλη να χειρίζονται θέματα διαβατηρίων και επιθεωρήσεων εισόδου σε υπηκόους τρίτων χωρών
Στη συζήτηση οι περισσότεροι ομιλητές έθεσαν το ζήτημα της απόκτησης από Ρώσους ολιγάρχες «χρυσών διαβατηρίων». Η κυρία Johansson τόνισε σχετικά ότι το Ευρωκοινοβούλιο μπορεί να προσβλέπει στην στήριξη της ΕΕ για να ληφθούν μέτρα για τους κινδύνους από την πώληση Ευρωπαϊκών διαβατηρίων. Τόνισε ότι η Κομισιόν έχει ήδη λάβει μέτρα και ότι η ίδια σκέφτεται να ενισχύσει τους ελέγχους ως μέρος της τρέχουσας αναθεώρησης της Οδηγίας για τους μακροχρόνιους κατοίκους από τρίτες χώρες.
Η έκθεση καλεί την ΕΕ να απαγορεύσει τα προγράμματα “ιθαγένειας μέσω επενδύσεων” (citizenship by investment / CBI) και να ρυθμίσει τα προγράμματα “διαμονής μέσω επενδύσεων”. Τα εν λόγω προγράμματα δίνουν στους υπηκόους τρίτων χωρών τη δυνατότητα να αποκτήσουν δικαιώματα ιθαγένειας ως αντάλλαγμα για επενδύσεις.
“Έχουμε θέσει τον πήχη πολύ χαμηλά εδώ και πολύ καιρό. Η ιδιότητα του κατοίκου της ΕΕ πρέπει να απονέμεται μόνο σε όσους επενδύουν στην πραγματική οικονομία, που είναι επενδυτές άξιοι εμπιστοσύνης χωρίς εγκληματικό παρελθόν”, τονίζει η εισηγήτρια της έκθεσης Σόφι ιντ Βελντ (Renew Europe, Ολλανδία).
Τα προγράμματα CBI/RBI χαρακτηρίζονται από ελάχιστες έως μηδενικές απαιτήσεις φυσικής παρουσίας και προβλέπουν μια ταχεία διαδικασία απόκτησης άδειας διαμονής ή ιθαγένειας σε ένα κράτος μέλος σε αντίθεση με τα εμπόδια για την αναζήτηση διεθνούς προστασίας, τη νόμιμη μετανάστευση ή την επιδίωξη πολιτογράφησης μέσω των συμβατικών διαύλων Μόλις αποκτήσουν τη νέα τους ιδιότητα, οι δικαιούχοι των προγραμμάτων μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στη ζώνη του Σένγκεν.
Η έκθεση της επιτροπής πολιτικών ελευθεριών χαρακτηρίζει τα προγράμματα “ιθαγένειας μέσω επενδύσεων” απαράδεκτα από δεοντολογικής, νομικής και οικονομικής πλευράς.
Τρία κράτη μέλη έχουν προγράμματα CBI: η Βουλγαρία (όπου η κυβέρνηση έχει υποβάλει σχέδιο νόμου για τον τερματισμό του προγράμματος), η Κύπρος (προς το παρόν διεκπεραιώνει μόνο αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν από τον Νοέμβριο του 2020) και η Μάλτα. Δώδεκα κράτη μέλη διαθέτουν καθεστώτα RBI. Τα ελάχιστα επίπεδα επενδύσεων κυμαίνονται από €60.000 έως €1.250.000.
Σύμφωνα με ειδική μελέτη, πάνω από 130.000 άτομα έχουν αποκτήσει δικαίωμα ιθαγένειας ή διαμονής σε χώρα της ΕΕ μέσω προγραμμάτων CBI/RBI, με τις συνολικές επενδύσεις να ανέρχονται στα 21,4 δισ. ευρώ από το 2011 έως το 2019.
Κόκκινο χαλί για σκιερούς ανθρώπους
Η έκθεση τονίζει ότι η απόφαση ενός κράτους μέλους να χορηγήσει ιθαγένεια για επενδύσεις παρέχει αυτόματα δικαιώματα σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη, ιδίως το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία, το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις τοπικές και ευρωπαϊκές εκλογές και το δικαίωμα πρόσβασης στην εσωτερική αγορά για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων.
Επίσης, τα καθεστώτα CBI και RBI εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους για άλλα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων κινδύνων διαφθοράς, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες, απειλών κατά της ασφάλειας, φοροαποφυγής, πίεσης στον τομέα των ακινήτων, μειώνοντας έτσι την πρόσβαση στη στέγαση και διαβρώνοντας την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς.
Εν τω μεταξύ, τα κράτη μέλη δεν συμβουλεύονται πάντα τις διαθέσιμες βάσεις δεδομένων της Ένωσης ούτε ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα των εν λόγω ελέγχων και διαδικασιών, σύμφωνα με την έκθεση της επιτροπής LIBE. Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν δε την ανησυχία τους για ορισμένα κράτη μέλη στα οποία αναφέρθηκε ότι γίνονται δεκτές αιτήσεις ιθαγένειας ακόμη και όταν οι αιτούντες δεν πληρούν τις απαιτήσεις ασφάλειας.
“Σκιεροί άνθρωποι έχουν πληρώσει σημαντικά ποσά για να αποκτήσουν πρόσβαση στην ΕΕ. Οι κοινότητες δεν έχουν ωφεληθεί όμως από τα ποσά αυτά. Αντιθέτως, υποφέρουν από διαφθορά. Οι δημοσιογράφοι που διερευνούν αυτές τις περιπτώσεις έχουν συχνά υποστεί σοβαρές συνέπειες”, υπογράμμισε η Ιντ Βελντ.
“Ολόκληρη η Ευρώπη επωμίζεται το βάρος αυτών των πρακτικών από τις οποίες επωφελούνται ορισμένες κυβερνήσεις”.
Το 2020, η Επιτροπή κίνησε διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Κύπρου και της Μάλτας σχετικά με τα οικεία καθεστώτα CBI και η έκθεση καλεί την Επιτροπή καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τις εν λόγω διαδικασίες.
κατά τη συζήτηση τη Δευτέρα στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου (ΕΚ) του σχεδίου νομοθετικής πρωτοβουλίας για την κατάργηση των προγραμμάτων “χρυσών διαβατηρίων” έδωσε τη διαβεβαίωση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναθεωρήσει το πως πρέπει τα κράτη μέλη να χειρίζονται θέματα διαβατηρίων και επιθεωρήσεων εισόδου σε υπηκόους τρίτων χωρών.
Στη συζήτηση οι περισσότεροι ομιλητές έθεσαν το ζήτημα της απόκτησης από Ρώσους ολιγάρχες «χρυσών διαβατηρίων». Η κυρία Johansson τόνισε σχετικά ότι το Ευρωκοινοβούλιο μπορεί να προσβλέπει στην στήριξη της ΕΕ για να ληφθούν μέτρα για τους κινδύνους από την πώληση Ευρωπαϊκών διαβατηρίων. Τόνισε ότι η Κομισιόν έχει ήδη λάβει μέτρα και ότι η ίδια σκέφτεται να ενισχύσει τους ελέγχους ως μέρος της τρέχουσας αναθεώρησης της Οδηγίας για τους μακροχρόνιους κατοίκους από τρίτες χώρες.
Η έκθεση καλεί την ΕΕ να απαγορεύσει τα προγράμματα “ιθαγένειας μέσω επενδύσεων” (citizenship by investment / CBI) και να ρυθμίσει τα προγράμματα “διαμονής μέσω επενδύσεων”. Τα εν λόγω προγράμματα δίνουν στους υπηκόους τρίτων χωρών τη δυνατότητα να αποκτήσουν δικαιώματα ιθαγένειας ως αντάλλαγμα για επενδύσεις.
“Έχουμε θέσει τον πήχη πολύ χαμηλά εδώ και πολύ καιρό. Η ιδιότητα του κατοίκου της ΕΕ πρέπει να απονέμεται μόνο σε όσους επενδύουν στην πραγματική οικονομία, που είναι επενδυτές άξιοι εμπιστοσύνης χωρίς εγκληματικό παρελθόν”, τονίζει η εισηγήτρια της έκθεσης Σόφι ιντ Βελντ (Renew Europe, Ολλανδία).
Τα προγράμματα CBI/RBI χαρακτηρίζονται από ελάχιστες έως μηδενικές απαιτήσεις φυσικής παρουσίας και προβλέπουν μια ταχεία διαδικασία απόκτησης άδειας διαμονής ή ιθαγένειας σε ένα κράτος μέλος σε αντίθεση με τα εμπόδια για την αναζήτηση διεθνούς προστασίας, τη νόμιμη μετανάστευση ή την επιδίωξη πολιτογράφησης μέσω των συμβατικών διαύλων Μόλις αποκτήσουν τη νέα τους ιδιότητα, οι δικαιούχοι των προγραμμάτων μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στη ζώνη του Σένγκεν.
Η έκθεση της επιτροπής πολιτικών ελευθεριών χαρακτηρίζει τα προγράμματα “ιθαγένειας μέσω επενδύσεων” απαράδεκτα από δεοντολογικής, νομικής και οικονομικής πλευράς.
Τρία κράτη μέλη έχουν προγράμματα CBI: η Βουλγαρία (όπου η κυβέρνηση έχει υποβάλει σχέδιο νόμου για τον τερματισμό του προγράμματος), η Κύπρος (προς το παρόν διεκπεραιώνει μόνο αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν από τον Νοέμβριο του 2020) και η Μάλτα. Δώδεκα κράτη μέλη διαθέτουν καθεστώτα RBI. Τα ελάχιστα επίπεδα επενδύσεων κυμαίνονται από €60.000 έως €1.250.000.
Σύμφωνα με ειδική μελέτη, πάνω από 130.000 άτομα έχουν αποκτήσει δικαίωμα ιθαγένειας ή διαμονής σε χώρα της ΕΕ μέσω προγραμμάτων CBI/RBI, με τις συνολικές επενδύσεις να ανέρχονται στα 21,4 δισ. ευρώ από το 2011 έως το 2019.
Κόκκινο χαλί για σκιερούς ανθρώπους
Η έκθεση τονίζει ότι η απόφαση ενός κράτους μέλους να χορηγήσει ιθαγένεια για επενδύσεις παρέχει αυτόματα δικαιώματα σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη, ιδίως το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία, το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις τοπικές και ευρωπαϊκές εκλογές και το δικαίωμα πρόσβασης στην εσωτερική αγορά για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων.
Επίσης, τα καθεστώτα CBI και RBI εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους για άλλα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων κινδύνων διαφθοράς, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες, απειλών κατά της ασφάλειας, φοροαποφυγής, πίεσης στον τομέα των ακινήτων, μειώνοντας έτσι την πρόσβαση στη στέγαση και διαβρώνοντας την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς.
Εν τω μεταξύ, τα κράτη μέλη δεν συμβουλεύονται πάντα τις διαθέσιμες βάσεις δεδομένων της Ένωσης ούτε ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα των εν λόγω ελέγχων και διαδικασιών, σύμφωνα με την έκθεση της επιτροπής LIBE. Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν δε την ανησυχία τους για ορισμένα κράτη μέλη στα οποία αναφέρθηκε ότι γίνονται δεκτές αιτήσεις ιθαγένειας ακόμη και όταν οι αιτούντες δεν πληρούν τις απαιτήσεις ασφάλειας.
“Σκιεροί άνθρωποι έχουν πληρώσει σημαντικά ποσά για να αποκτήσουν πρόσβαση στην ΕΕ. Οι κοινότητες δεν έχουν ωφεληθεί όμως από τα ποσά αυτά. Αντιθέτως, υποφέρουν από διαφθορά. Οι δημοσιογράφοι που διερευνούν αυτές τις περιπτώσεις έχουν συχνά υποστεί σοβαρές συνέπειες”, υπογράμμισε η Ιντ Βελντ.
“Ολόκληρη η Ευρώπη επωμίζεται το βάρος αυτών των πρακτικών από τις οποίες επωφελούνται ορισμένες κυβερνήσεις”.
Το 2020, η Επιτροπή κίνησε διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Κύπρου και της Μάλτας σχετικά με τα οικεία καθεστώτα CBI και η έκθεση καλεί την Επιτροπή καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τις εν λόγω διαδικασίες.
